ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၁)

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၁)

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္းဖတ္နည္းက်ြမ္းက်င္နားလည္ေစရန္ေရွးဦးစြာအကၡရာေလးဆယ့္တစ္လုံးႏွင့္ယင္းေလးဆယ့္တစ္လုံးမွသရ၊ဗ်ဥ္းခြဲျခားျခင္း၊သရကိုသံတို၊သံရွည္ခြဲျခားျခင္း၊ဗ်ဥ္းကိုဌာန္တူရာစုေပါင္း၍အုပ္စုဖြဲ႕ျခင္းမ်ားကိုနားလည္ရန္လိုအပ္ပါသည္။၎တို႔ကိုျမန္မာစာ၊ျမန္မာစကားအခန္း(၁၃)တြင္ရွင္းအက်ဥ္းမ်ွရွင္းျပခ့ဲသည္။ယခုအက်ယ္ခ်ဲ႕၍ရွင္းျပေပးပါမည္။

အကၡရာေလးဆယ့္တစ္လုံး---သရ၈လုံးႏွင့္ဗ်ဥ္း၃၃လုံးကိုေပါင္းလ်ွင္အကၡရာေလးဆယ့္တစ္လုံးရသည္။၎သရ၈လုံးမွာ=အ၊အာ၊ဣ၊ဤ၊ဥ၊ဦ၊ဧ၊ၾသ။တို႔ ျဖစ္သည္။
၎သရ၈လုံးကိုသံတိုရႆ      ၃လုံး၊အသံရွည္ဒီဃသရ၅လုံးဟူ၍ခြဲျခားထားသည္။
၎တို႔မွာ။
အသံတိုရႆ      ။အ၊ဣ၊ဥ၊
အသံရွည္ဒီဃ။အာ၊ဤ၊ဦ၊ဧ၊ ၾသ။။တို႔ျဖစ္သည္။

ဗ်ဥ္း၃၃လုံးကိုဌာန္တူရာ၊ဌာန္နီးစပ္ရာအုပ္စုဖြဲ႔ထားရာယင္းအုပ္စုကိုဝဂ္ဟုေခၚသည္။ဌာန္မတူေသာဗ်ဥ္းမ်ားကိုအုပ္စုဖြဲ႔၍မရသျဖင့္အဝဂ္ဟုေခၚသည္။ဝဂ္ဗ်ဥ္း၂၅လုံးကိုေဒါင္လိုက္ဇယားအရမထမအကၡရာ၊ဒုတိတယအကၡရာ၊တတိယအကၡရာ၊စတုတၳအကၡရာ၊ပဥၥမအကၡရာဟုေခၚေလ့ရွိသည္။

ထိုတြင္ပမထအကၡရာ၊ဒုတိယအကၡရာႏွင့္ပဥၥမအကၡရာတို႔သည္မိမိတို႔အခ်င္းခ်င္းဆင့္နိုင္သည္။ထို႔အျပင္ပထမအကၡရာသည္ဒုတိတယအကၡရာအေ ပၚ၌ဆင့္နိုင္သည္။

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၂)တတိယအကၡရာသည္စတုတၳအကၡရာအေပၚ၌ဆင့္နိုင္သည္။ပဥၥမအကၡရာသည္ေရွ႕ဗ်ဥ္းေလးလုံးေပၚ၌ဆင့္နိုင္သည္။

ဝဂ္(အုပ္စုဖြဲ႔ပုံ)
ပထမဝဂ္တြင္။။က၊စ၊ဋ၊တ၊ပ

ဒုတိတယဝဂ္တြင္။။ခ၊ဆ၊ဌ၊ထ၊ဖ

တတိယဝဂ္တြင္။။ဂ၊ဇ၊ဍ၊ဒ၊ဗ၊

စတုတၳဝဂ္တြင္။။ဃ၊ဈ။ၯ၊ဓ၊န၊မ။။တို႔ပါဝင္သည္။
အမွာ။ျမန္မာစာ၊ျမန္မာစကားအခန္း၁၃ႏွင့္တိုက္ဆိုင္၍ေလ့လာပါ။

အဝဂ္ဗ်ဥ္း။
ပထမအကၡရာတြင္။။ယ

ဒုတိယအကၡရာတြင္။။ရ၊ဟ

တိတယအကၡရာတြင္။။လ၊ဠ

စတုတၳအကၡရာတြင္။။ဝ၊အ

ပဥၥမအကၡရာတြင္။။သ
တို႔ပါဝင္သည္။
ထိုအဝဂ္ဗ်ဥ္း၈လုံးတြင္"ယ"သည္မိမိတို႔အခ်င္းခ်င္းဆင့္နိုင္၍"ယ"ေပၚသို႔"က၊ခ၊ဂ၊ဃ၊စ၊ဍ၊ဏ၊တ၊ဒ၊ဓ၊န၊ပ၊ဗ၊ဘ၊မ၊လ၊သ၊ဟ"၁၈လုံးကဆင့္နိုင္သည္။"ယ"သည္အခ်င္းခ်င္းဆင့္ရာတြင္လည္းလည္းေကာင္းအျခားဗ်ဥ္း၁၈လုံးကလာေရာက္ဆင့္ရာတြင္လည္းေကာင္းေအာက္တြင္ရွိေသာ"ယ"သည္ယပင္းအေနျဖင့္ရွိရမည္

ဥပမာ။ယ+ယ=ယ် (ေသယ်=အိပ္ရာ)(ေသယ)ဟုအသံထြက္ရမည္။

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၃)
"ယ"ေပၚသို႔ဗ်ဥ္း၁၈လုံးကဆင့္ျခင္းဥပမာ---က+ယ=က်(သက်မုနိ=ျမတ္စြာဘုရား)[သက္က်မုနိ]ဟုအသံထြက္ပါ
ခ+ယ=ခ်(အာခ်ာတ=အာခ်ာတ္)[အာခ်ာတ]
ဂ+ယ=ဂ်(အာေရာဂ်=က်န္းမာ ျခင္း)[အာေရာက္ဂ်]
ဃ+ယ=ဃ်(မာဃ်=သင္းေခြပန္း)[မာဃယ]
စ+ယ=ဈ(သဥၩာ=ဆည္းဆာ)[သင္စယာ]
ဍ+ယ=ဍ်(ကဍ်ာဒီဟိ ေကာ) [ကဍယာဒီဟိ]
ဏ+ယ=ဏ်(အာနဏ်=ေႄကြးကင္းသူဘဝ)[အာနဏယ]
တ+ယ=တ်(တ်ာဟံ=ေတ+အဟံ)[တယာဟံ]
ဒ+ယ=ဒ်(အဒ်=ယေန႔)[အဒယ]
ဓ+ယ=ဓ်(မဓ်=အလယ္[မဓယ]
န+ယ=ႏ်[ကႏ်ာ=ကညာ)[ကနယာ]
ပ+ယ=ပ်(လိပ်=ေရးသား၍)[လိပ်]
ဗ+ယ=ဗ်(ဗ်ာဒိ=အနာေရာဂါ)[ဗ်ာဒိ]
ဘ+ယ=ဘ်(ဘ်ာဒီဟိ)[ဘယာဒီဟိ]

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၄)
အခန္း၃အဆက္---မ+ယ=မ်(မ်ာယံ=ေမ+အယံ)[မ်ာယံ]
လ+ယ=လ်(ကလ်ာဏ=ေကာင္းေသာသူ)[ကလယာဏ]
သ+ယ=သ်(နိသ်=နိတ္သယ)[နိတ္သယ]
ဟ+ယ=ဟ်(ဂါဟ်=အယူခံရသည့္ပစၥည္း)[ဂါဟယ]

မွတ္ခ်က္။။လက္သည္းကြင္း(-)အတြင္း၌ေဖာ္ျပေသာစာလုံးသည္ေရွ႕အကၡရာႏွင့္ပူးတြဲေပါင္းျပျပီးအဓိပၸာယ္ပါေဖာ္ျပထားသည္။[-]ကြင္းအတြင္းေဖာ္ျပေ သာစာလုံးသည္အသံထြက္ျဖစ္သည္။ေနာက္အခန္းမ်ားတြင္ယခုက့ဲသို႔ပင္ေဖာ္ျပသြားပါမည္။

မွတ္ရန္။။"ယ"အေပၚသို႔"က၊ခ၊ဂ၊ပ၊ဗ၊ဘ၊မ"တို႔ကိုဆင့္ရာ၌ ျမန္မာအသံထြက္နည္းအရတစ္သံတည္းျဖစ္ေအာင္ပူးတြဲသြားသည္။အျခားေသာလူမ်ဳိး(ကုလား၊သီရိလကၤာ)မ်ားမွာအသံႏွစ္ခုနီးကပ္ရံုမ်ွသာျဖစ္၍တစ္သံတည္းမထြက္ပါ။ထို႔ေ ၾကာင့္"က်"ကို(ကယ)၊ခ်ကို(ခယ)၊ဂ်ကို(ဂယ)၊ပ်ကို(ပယ)၊ဗ်ကို(ဗယ)၊မ်ကို(မယ)ဟုအသံခ်င္းနီးကပ္စြာထြက္ၾကသည္။

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၅)
"ရ"ေပၚသို႔ဆင့္ျခင္း---
အဝဂ္ဗ်ဥ္း၈လုံးတို႔တြင္"ရ"သည္အခ်င္းခ်င္းမဆင့္နိုင္ဘဲ"က၊ဂ၊တ၊ဒ၊ပ၊ဗ၊မ"ဗ်ဥ္းခုႏွစ္လုံးတို႔ကလာေရာက္ဆင့္နိုင္သည္။အကၡရာေရးသားရာ၌"ရ"သည္ရရစ္အျဖစ္ရွိေနရမည္။

ဥပမာ။
က+ရ=ၾက(စၾက=စၾကာ)[စက္ ၾက]
ဂ+ရ=ၿဂ(ၿဂဟ=ၿဂိဳလ္)[ဂရဟ]
တ+ရ=ၾတ(တၾတ=ထိုေနရာ၌)[တတ္တရ]
ဒ+ရ=ျဒ(ျဒဝ=အရည္)[ဒရဝ]
ပ+ရ=ျပ(ျပဘာ=အေရာင္)[ပရဘာ]
ဗ+ရ=ျဗ(ျဗဟာ=ႀကီးက်ယ္ေသာ)[ဗရဟာ]
မ+ရ=ျမ(အျမိတ=အမတ)[အမရိတ]

"လ"သည္အခ်င္းခ်င္းဆင့္နိုင္၍"လ"ေပၚ၌"ကႏွင့္ပ"ဗ်ဥ္းတို႔ဆင့္နိုင္သည္။ထို႔ျပင္"လ"သည္"ယ"ေပၚသို႔ဆင့္နိုင္သည္။

ဥပမာ။
လ+လ=လႅ(ကလႅ=ခ့ံက်န္း)[ကန္လ]
က+လ=ကႅ(ေကႅသ=ကိေလသာ)[ကေလသ]
ပ+လ=ပႅ[ပရိပ ႅဝ=ေပၚလြင္ေသာ)[ပရိပလဝ]
    (ပ ႅဝ=ေဖာင္)[ပလဝ]

မွတ္ခ်က္။။"ယ၊ရ၊လ"တို႔၏အေပၚသို႔ဆင့္ရာ၌အေပၚအလုံးသည္အသတ္အျဖစ္လုပ္ေဆာင္ရံုမ်ွမကအသံပါထြက္ရသည္။ပါဌ္ဆင့္ႏွစ္လုံးစလုံးအသံထြက္ရသည္။

(အသတ္အသံထြက္နည္းကိုေနာက္မွသီးျခားရွင္းျပမည္)

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၆)
အဝဂ္ဗ်ဥ္းဆင့္ျခင္းအဆက္---အဝဂ္ဗ်ဥ္း၈လုံးတို႔တြင္"ဝ"သည္အခ်င္းခ်င္းဆင့္နိုင္၍"ဝ"ေပၚသို႔"က၊ခ၊တ၊ဒ၊ဓ၊န၊ယ၊သ၊ဟ"ဗ်ဥ္း၉လုံးကလာေရာက္ဆင့္နိုင္သည္။

"ဝ"ႏွစ္လုံးဆင့္ပုံဥပမာ---
ဝ+ဝ=ဝြ(ကုဗၺေတာ=ျပဳလုပ္သူအား၊ဝြ=ကို ဗၺ-ျပဳထားသည္) [ကုပ္ဗေတာ] ဟုအသံထြက္သည္။

အျခားဗ်ဥ္း၉လုံးကလာေရာက္ဆင့္ပုံဥပမာ---က+ဝ=ကြ(ကြေတၳာ=အဘယ္အက်ဳိးရွိအ့ံနည္း)[ကြတ္ေထာ]
ခ+ဝ=ခြ(အထခြႆ      =အထေခါ +အႆ      )[အထခြတ္သ]
တ+ဝ=တြ(ကတြာ=ျပဳလုပ္၍) [ကတ္တဝါ]
ဒ+ဝ=ဒြ(ဒြါရ=တံခါး)
ဓ+ဝ=ဓြ(မဓြာသဝ=မုဒရက္သီးစိမ္ရည္)
န+ဝ=ႏြ(အေႏြတိ=အစဥ္လိုက္၏)
ယ+ဝ=ယြ(ယြာဟံ=ေယာ+အဟံ)
သ+ဝ=သြ(သြာဟံ=ေသာ+အဟံ)
ဟ+ဝ=ဟြ(ဗဟြာဗာေဓာ=ဗဟု+အာဗာေဓာ)

"သ"ဆင့္ျခင္း---"သ"သည္အခ်င္းခ်င္းဆင့္နိုင္၍"တ၊န၊မ"အကၡရာတို႔အေပၚ၌လည္းဆင့္နိုင္သည္။

အကၡရာတူဆင့္ပုံဥပမာ--
သ+သ=ကႆ      က=လယ္သ မား)[ကတ္သက)

အကၡရာမတူဆင့္ပုံဥပမာ---သ+တ=သၱ(ဥတၱသၱ=ထိတ္လန္႔)[အုတ္တသတ]
သ+န=သၷ(ေသၷဟ=အေစ)  [သေနဟ]
သ+မ=သၼ(ကသၼာ=အဘယ့္ေ ၾကာင့္)[ကတ္သမာ]
သ+တ+ရ=ႁသၱ(ဘႁသၱာ=သားေရအိတ္)[ဘသတရာ။ပါဌ္ဆင့္ႏွစ္လုံးစလုံးအသံထြက္ရသည္]

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၇)
"ဟ"အကၡရာဆင့္ပုံ--အဝဂ္ဗ်ဥ္း၈လုံးတို႔တြင္"ဟ"သည္အခ်င္းခ်င္းမဆင့္နိုင္ဘဲဝဂ္၏အဆုံးျဖစ္ေသာ"ဉ။ဏ၊န၊မ"တို႔ကလာေရာက္ဆင့္နိုင္သလို"ယ၊ဝ၊ဠ"အကၡရာတို႔သည္လည္း"ဟ"အေပၚ၌ဆင့္နိုင္သည္။အကၡရာေရးသားေသာအခါ"ဟ"သည္"ဟထိုး"အျဖစ္တည္ရွိေနရမည္။

"ဟ"ေပၚသို႔ဆင့္ျခင္းဥပမာ---ဥ+ဟ=ဥွ(ပဥွ=ျပႆ      နာ) [ပင္ညွ]ဟုအသံထြက္ပါ။
ဏ+ဟ=ဏွ(ပုဗၺဏွ=နံနက္အခါ)[ပုပ္ဗန္ဏွ]
န+ဟ=ႏွ(ႏွာန=ေရခ်ဳ်ိျခင္း)[နဟာန]
မ+ဟ=မွ(အမွ=ငါ၊တုမွ=သင္) [အမ္မွ။တုမ္မွ]
ယ+ဟ=ယွ(ပဂၢယွ=ခ်ီးေျမာက္ ျခင္း)[ပက္ဂယ္ယွ]
ဝ+ဟ=ဝွ(အဝွါယတိ=ေခၚ၏)
ဠ+ဟ=ဠွ(ရုဠီွ=အမည္)[ရွံလွီ]

မွတ္ရန္။။"ဥွ၊ဏွ၊ႏွ၊မွ၊ယွ၊ဠွ"ပါဌ္ဆင့္မ်ားသည္တစ္လုံးတည္းသာျဖစ္ေသာ္လည္းႏွစ္လုံးဆင့္က့ဲသို႔ျဖစ္၍တစ္လုံးကိုအသတ္ထြက္၍တစ္လုံးကိုဟထိုးသံထြက္ရသည္။(အသတ္အသံထြက္နည္းကိုသီးျခားရွင္းျပေပးမည္)

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၈)
သဒိသေဒြေဘာ္---အကၡရာတူဆင့္ျခင္းကိုသဒိသေဒြေဘာ္ဟုေခၚ၍အကၡရာမတူဆင့္ျခင္းကိုအသဒိသေဒြေဘာ္ဟုေခၚသည္။(သဒိသ=တူေသာ။အသဒိသ=မတူေသာ။ေဒြေဘာ္=ႏွစ္လုံးထပ္ဆင့္ျပဳ ျခင္း)
အဝဂ္ဗ်ဥ္း၈လုံးတို႔၏အကၡရာတူဆင့္ပုံႏွင့္အကၡရာမတူဆင့္ပုံတို႔ကိုေဖာ္ျပခ့ဲျပီးျဖစ္သည္။
ယခုအခန္း၌ဝဂ္ဗ်ဥ္း၂၅လုံးတို႔၏အကၡရာတူဆင့္ပုံကိုရွင္းျပေပးပါမည္။
မွတ္ခ်က္။။ဝဂ္ဗ်ဥ္းခြဲျခားပုံကိုျမန္မာစာ၊ျမန္မာစကားအခန္း၁၃တြင္လည္းေကာင္း၊ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္းဖတ္နည္းအခန္း၁မွ၂ထိလည္းေကာင္း၊ေအာက္ပုံတြင္လည္းေကာင္းတိုက္ဆိုင္ေလ့လာပါကပိုမိႈရွင္းလင္းလြယ္ကူပါလိမ့္မည္။

၁။ပထမအကၡရာခ်င္းဆင့္ပုံဥပမာ--အေပၚစာလုံးကိုအသတ္ဟုမွတ္ထား၍အသံမထြက္ရ၊ေအာက္စာလုံးသာအသံထြက္ရမည္။
က+က=ကၠ(သကၠ=သိၾကားမင္း)[သက္က-ဟုအသံထြက္ပါ]
စ+စ=စၥ(သစၥ=အမွန္တရား)[သစ္စ]
ဋ+ဋ=ဋၬ(ဝဋၬ=ဝဋ္ဆင္းရဲ)[ဝတ္ဋ]
တ+တ=တၱ(သတၱ=သတၱဝါ)[သတ္တ]
ပ+ပ=ပၸ(သပၸ=ေႃမြ)[သပ္ပ]

တတိယအကၡရာခ်င္းဆင့္ပုံ---ဂ+ဂ=ဂၢ(အဂၢ=အျမတ္)[အဂ္ဂ]
ဇ+ဇ=ဇၨ(အဇၨ=ယေန႔)[အစ္ဇ]
ဍ+ဍ=ဍ(အဍ=တရားဆုံးျဖတ္ ျခင္း)[အတ္ဍ]
ဒ+ဒ=ဒၵ(သဒၵ=အသံ)[သတ္ဒ]
ဗ+ဗ=ဗၺ(သဗၺ=အလုံးစုံ)[သပ္ဗ]
ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၉)
ပဥၥမအကၡရာခ်င္းဆင့္ပုံ---ဉ+ဉ=ည(အညမည=အခ်င္းခ်င္း)[အင္ဉမင္ဉ]
မွတ္ခ်က္။။ပါဠိဘာသာ၌"ည"သည္ညကေလးႏွစ္လုံးဆင့္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ညႀကီးဟူ၍မရွိ။ျမန္မာဘာသာ၌"ည"သည္တစ္လုံးသာျဖစ္သည္။
ဏ+ဏ=ဏၰ(ကဏၰ=နား)[ကန္ဏ]
န+န=ႏၷ(ဆႏၷ=အဖုံး၊အမိုး)[ဆန္န]
မ+မ=မၼ(ကမၼ=ကံ၊အမႈကိစၥ)[ကမ္မ]

အဝဂ္အကၡရာခ်င္းဆင့္ပုံ----အဝဂ္ဗ်ဥ္း၈လုံးတို႔၏အကၡရာမတူဆင့္ပုံကိုေဖာ္ျပခ့ဲျပီးျဖစ္သည္။ယခုအခန္းတြင္ဝဂ္ဗ်ဥ္း၂၅လုံးတို႔၏အကၡရာမတူဆင့္ပုံကိုရွင္းျပေပးပါမည္။

ပထမအကၡရာက၊ဒုတိယအကၡရာေပၚသို႔ဆင့္ပုံ---က+ခ=ကၡ(ယကၡ=ဘီလူး)[ယက္ခ]
စ+ဆ=စၧ(အစၧ=ဝံ)[အစ္ဆ]
ဋ+ဌ=႒(အ႒=ရွစ္)[အတ္ဌ]
("႒"သည္ဌဝမ္းဘဲႏွင့္ဋရင္ေကာက္ကိုဆင့္ထားေသာစာလုံးျဖစ္သည္။ျမန္မာစာ၊ျမန္မာစကားအခန္း၄တြင္ရွင္းျပထားသည္)
တ+ထ=တၳ(သတၳ=လွည္းကုန္သည္)[သတ္ထ]
ပ+ဖ=ပၹ(ပုပၹ=ပန္း)[ပုပ္ဖ]

တတိယအကၡရာကစတုတၳအကၡရာေပၚသို႔ဆင့္ပုံ---ဂ+ဃ=ဂၣ(ဗ်ဂ ၣ=က်ား)[ဗ်က္ဃ]
ဇ+ဈ=ဇၩ(မဇၩ=အလယ္)[မစ္ဈ]
ဍ+ၯ=ၯ(အာကၯန=ဆြဲငင္ျခင္း)[အာကတ္ဍန]
(ဍ+ၯဟုေဖာ္ျပခ်က္မွ"ၯ"စာလုံးကိုဒရင္မုတ္ဟုမွတ္ပါ။က်ြႏု္ပ္၏ဖုန္းျမန္မာကီဘုတ္၌ဒရင္မုတ္စာလုံးမပါရွိဘဲဒရင္မုတ္ေပၚ၌ထရင္ေကာက္ဆင့္ထားေသာစာလုံးသာပါရွိ၍ဤက့ဲသို႔ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္)

ပါဠိပါဌ္ဆင့္ေရးနည္း၊ဖတ္နည္း(၁၀)
အခန္း၉အဆက္----
(အခန္း၉တြင္ေဖာ္ျပခ့ဲေသာ"ဒရင္မုတ္ေပၚ၌ထရင္ေကာက္ဆင့္ပုံကိုျမန္မာစာ၊ျမန္မာစကားအခန္း၅တြင္ျပန္ေလ့လာပါ)
ဒ+ဓ=ဒၶ(သဒၶါ=ယုံၾကည္မႈ)[သတ္ဓာ]
ဗ+ဘ=ဗၻ(လဗၻတိ=ရအပ္၏)[လပ္ဘတိ]

ပဥၥမအကၡရာကေရွ႕ေလးလုံးေပၚသို႔ဆင့္ပုံ---င+က=ကၤ(ဝကၤ=ေကာက္ျခင္း)[ဝင္က]
င+ခ=ခၤ(ကခၤါ=ယုံမွားျခင္း)[ကင္ခါ]
င+ဂ=ဂၤ(မဂၤလ=မဂၤလာ)[မင္ဂလ]
င+ဃ=ဃၤ(သဃၤ=သံဃာ)[သင္ဃာ]
ဉ+စ=ဉၥ(ပဉၥ=ငါးခု)[ပဥ္စ]
ဉ+ဇ=ဉၨ(အဉၨန=မ်က္စဥ္း)[အင္ဇန]
ဉ+ဆ=ဉၧ(ဥဉၧ=ရွာမွီးျခင္း)[ဥံဆ]
ဉ+ဈ=ဉၩ(ဝဥၩာ=အျမံဳမ)[ဝင္ဈာ]
ဏ+ဋ=ဏၬ(ကဏၬက=ဆူး)[ကန္ဋက]
ဏ+ဌ=ဏၭ(ကဏၭ=လည္ေခ်ာင္း)[ကန္ဌ]
ဏ+ဍ=႑(က႑=အပိုင္း)[ကန္ဍ]
န+တ=ႏၲ(အနႏၲ=အဆုံးမရွိ)[အနန္တ]
န+ထ=ႏၴ(ဂႏၴ=က်မ္းစာ)[ဂန္ထ]
န+ဒ=ႏၵ(ဆႏၵ=အလို)[ဆန္ဒ]
န+ဓ=ႏၶ(ဂႏၶ=အနံ႔)[ဂန္ဓ]
မ+ပ=မၸ(ကမၸတိ=တုန္လႈပ္၏)[ကမ္ပတိ]
မ+ဖ=မၹ(သမၹပၸလာပ=ျပိန္ဖ်င္းေသာစကား)[သမ္ဖပ္ပလာပ]
မ+ဗ=မၺ(အမၺ=သရက္ပင္)[အမ္ဗ]
မ+ဘ=မၻ(သမၻဴလ=မိဖုရား)[သမ္ဘူလ]

ေရွ႕အခန္း၌အသတ္အသံထြက္နည္းကိုရွင္းျပေပးပါမည္။